Afgelopen donderdag is in het Muziekcentrum van de Omroep - ons Hilversumse onderkomen - de opmaat gegeven voor het project 'Bloem der lichte muze'. Daarin worden ruim 4000 bladmuziektitels uit het Nederlandse taalgebied en in het lichte genre geconserveerd en gedigitaliseerd. Voor het einde van dit jaar zullen de digitale bestanden te downloaden zijn via deze website. Het is de derde keer dat Bureau Metamorfoze - het programma voor het behoud van papieren erfgoed - ons een subsidie toekent.
Aan het startgesprek aan de Heuvellaan namen vertegenwoordigers deel van Metamorfoze, Groenendijk Microfilm Service, DP Conservation en de Stichting Omroep Muziek (SOM, Muziekschatten.nl). Zij bespraken de procedures, de technische vereisten en praktische zaken (zoals het tijdspad van het project).
Met de klok mee: Ronald Krabbendam (GMS), Marit Kloostra (IT-adviseur Metamorfoze), Reinier Deinum (coördinator Metamorfoze), Marjon van Schendel (projectleider SOM) en Jan Jaap Kassies (collectiespecialist Muziekschatten.nl). Fotograaf: Eric van Balkum (applicatiebeheerder Muziekschatten.nl)
Het project
Het Metamorfoze-programma biedt ons voor de derde maal de kans om een specifiek deel van onze omvangrijke collectie verantwoord te conserveren en te digitaliseren. Eerder deden we dat met onze WOII-collectie en een selectie van salonmuziek. Het beschikbaar stellen van gedigitaliseerde bladmuziek zodat deze (weer) kan worden gebruikt is tenslotte het doel van deze website.
De via Metamorfoze gescande titels zijn ook voor niet-leden te downloaden, wat maakt dat we ons om auteursrechtelijke reden beperken tot de periode 1890 tot rond 1950.
Achtergrond bij selectie
Zeker in de periode vóór de Tweede Wereldoorlog was bladmuziek een belangrijk medium om liedjes die in revues (Willy Derby, Kees Pruis, Lou Bandy, Louis Davids), in cabaretprogramma's, tijdens ledenwervingsdagen van de omroepen en via de radio klonken, verder aan de man te brengen. Dit repertoire kent in de SOM-collectie grofweg twee verschijningsvormen, de piano/zang-notaties ('p-z-tjes') en de voor lichte-muziekensembles uit die tijd gearrangeerde versies. In beide categorieën gaat het zowel om commercieel uitgegeven bladmuziek als om oorspronkelijk, handgeschreven materiaal. De piano/zang-uitgaven zijn vaak voorzien van fraai vormgegeven omslagen, waarop regelmatig foto's prijken van de artiesten die het betreffende lied populair maakten. Ook zijn er (kopieën van) de versies waarmee de liedschrijvers hun creaties bij de BUMA ter registratie aanboden, nog voordat deze op de markt verschenen.
In de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw bloeide in de Verenigde Staten de markt van speelsets voor jazz- en amusementsorkestjes. Van dit unieke materiaal legden onze voorgangers een flinke verzameling aan, waaruit we een 100-tal composities van Nederlandse en Belgische orkestleiders - o.a. Jack Bulterman, Klaas van Beeck, Jonny Heykens, David Bee, Peter Packay - selecteerden. Ook de piano/zang-uitgaven vonden bij verschijnen hun weg naar de omroepbibliotheek, onder andere ten behoeve van het uitgebreide leger van arrangeurs dat op die manier vliegensvlug de populaire liedjes klaarstoomde voor vertolking via de radio (door bv. Accordeola, het Orkest zonder naam of de Ramblers). Uit die praktijk presenteren we aan het eind van het project ruim 1000 stukken.
Start
In de voorbereidende fase van dit project zagen we kans om een 1000-tal p-z-tjes aan de catalogus toe te voegen, die tot ons kwamen via schenkingen (bv. van radiovocalisten als Annie Palmen en Herman Emmink). Een select team van vrijwilligers leverde ons die waardevolle dienst, zodat een keuze daaruit binnenkort digitaal beschikbaar komt.
Vrijwilligers zullen ons ook assisteren bij het ophalen en voorbereiden van het materiaal. DP Conservation zal dit dan prepareren voor conservering en verwerken voor digitalisering door Groenendijk Microfilm Service (GMS). Marit Kloostra controleert namens de Koninklijke Bibliotheek de kwaliteit van alle digitale bestanden alsmede de criteria voor beeld zoals de KB die opstelde.
Naar verwachting begin november kan iedere bezoeker van de website de bladmuziek in digitale vorm bekijken en downloaden. We houden u op de hoogte!