"DIT ERFGOED MAG NIET VERKOMMEREN IN DE KELDER"

De eer­ste stap­pen in het di­gi­ta­li­se­rings­pro­ces van blad­mu­ziek uit de voor­ma­li­ge Mu­ziek­bi­bli­o­theek van de Om­roep in Hil­ver­sum zijn ge­zet. Pro­ject­ma­na­ger Mar­jon van Schen­del ver­wacht dat be­gin vol­gend jaar de web­si­te klaar is zo­dat mu­si­ci en an­de­re geïn­te­res­seer­den al een klein deel van de mu­ziek kun­nen down­lo­a­den om zelf te spe­len.

Eind vo­rig jaar werd de sub­si­die­aan­vraag van ruim een mil­joen euro die de be­heer­der van de col­lec­tie - Stich­ting Om­roep Mu­ziek (SOM) - had aan­ge­vraagd, goed­ge­keurd. Ook de ge­meen­te Hil­ver­sum heeft 50.000 euro per jaar toe­ge­zegd, voor een pe­ri­o­de van drie jaar. Van dat geld zul­len alle mu­ziek­stuk­ken die in het ver­le­den spe­ci­aal voor de om­roe­p­en­sem­bles zijn ge­com­po­neerd, wor­den ge­di­gi­ta­li­seerd. Dat is ove­ri­gens maar een deel van het aan­tal stuk­ken dat in de kel­ders ligt op­ge­sla­gen. "In to­taal ligt er 4,5 ki­lo­me­ter aan blad­mu­ziek. Om dat al­le­maal te di­gi­ta­li­se­ren zou veel meer geld no­dig zijn", zegt Van Schen­del. "Daar zit­ten ech­ter ook veel (klas­sie­ke) stuk­ken tus­sen van com­po­nis­ten die op een an­de­re ma­nier al toe­gan­ke­lijk zijn. Wij heb­ben ge­ko­zen om al­leen de mu­ziek van de om­roe­p­en­sem­bles te di­gi­ta­li­se­ren. Dat is uniek ma­te­ri­aal dat nie­mand an­ders heeft.”

Mu­ziek­lief­heb­ber Van Schen­del is aan­ge­steld voor een jaar om het pro­ces te be­ge­lei­den. Zij werk­te eer­der voor de Ko­nink­lij­ke Bi­bli­o­theek en heeft er­va­ring met het di­gi­ta­li­se­ren van bi­bli­o­the­ken en ar­chie­ven, maar is zelf ook mu­ziek­lief­heb­ber. De eer­ste stap die ze zet is het di­gi­ta­li­se­ren van deze om­roep­col­lec­tie. "Om te we­ten wat we al­le­maal in huis heb­ben op dit ge­bied, moet je nu nog graai­en in kaar­ten­bak­jes met zo’n 180.000 kaar­ten er in. Die wor­den in fa­ses door een be­drijf over­ge­tikt en aan de on­li­ne ca­ta­lo­gus toe­ge­voegd waar­in al 800.000 stuk­ken staan. We zijn be­gon­nen met een se­lec­tie van 20.000 kaar­ten die het meest re­pre­sen­ta­tief zijn voor de col­lec­tie. De vol­gen­de stap zal zijn dat we uit die 20.000 kaar­ten weer een se­lec­tie ma­ken en die stuk­ken daad­wer­ke­lijk uit de bi­bli­o­theek ha­len en door een spe­ci­aal be­drijf la­ten di­gi­ta­li­se­ren. Via de web­si­te kun­nen deze stuk­ken dan uit­ein­de­lijk ge­down­load wor­den.”

Pa­rel­tjes Van Schen­del heeft de se­lec­tie niet zelf ge­maakt. Daar­voor zijn de twee voor­ma­li­ge bi­bli­o­the­ca­ris­sen van de mu­ziek­bi­bli­o­theek, Jan Jaap Kas­sies en Eric van Bal­kum, weer aan­ge­no­men. "Ik had niet ge­we­ten hoe ik die se­lec­tie zon­der hen had kun­nen ma­ken. Ik heb na­me­lijk in­hou­de­lijk he­le­maal geen ver­stand van om­roep­mu­ziek uit bij­voor­beeld de ja­ren der­tig en veer­tig. Zij ken­nen alle pa­rel­tjes. Zo kwa­men on­langs de ver­lo­vings­lie­de­ren voor Ju­li­a­na en Bern­hard te­voor­schijn. Die tek­sten ge­ven zo’n mooi tijds­beeld. Dat maakt deze col­lec­tie zo in­te­res­sant.”

Van Schen­del wil de col­lec­tie zo breed mo­ge­lijk pre­sen­te­ren en daar­om de web­si­te kop­pe­len aan web­si­tes van an­de­re bi­bli­o­the­ken en in­stel­lin­gen voor blad­mu­ziek. Een ex­tra nau­we kop­pe­ling moet er ko­men met het Ne­der­lands In­sti­tuut voor Beeld en Ge­luid. „Wij heb­ben de blad­mu­ziek, zij het ge­luid. Hoe leuk is het als je straks een mu­ziek­stuk op­zoekt en via een link met­een kan ho­ren hoe het toen klonk. Al moet nog wel blij­ken of dit ook tech­nisch haal­baar is.”

Groot­ste uit­da­ging wordt het uit­zoe­ken van de rech­ten die mo­ge­lijk op de mu­ziek­stuk­ken zit­ten. De SOM mag de mu­ziek zon­der pro­ble­men di­gi­ta­li­se­ren, maar be­schik­baar stel­len is een an­de­re zaak. "Som­mi­ge stuk­ken zijn hon­derd jaar oud, om­roe­pen zijn ge­fu­seerd. We gaan het nu uit­zoe­ken met ju­ris­ten en ho­pen dat recht­heb­ben­den zich mel­den en me­de­wer­king wil­len ver­le­nen. An­ders heb­ben we straks een mooie site, maar kun­nen we de mu­ziek niet de­len. Het is juist de be­doe­ling dit erf­goed aan de man te bren­gen en het niet te la­ten ver­kom­me­ren in een kel­der.”