Ontdekking van een meesterwerk

Benedict Silberman

Bijna 100 jaar geleden componeerde Silberman - oprichter en dirigent van het Promenade Orkest - zijn vioolconcert. Hij was toen net afgestudeerd als compositiestudent van Sem Dresden aan het Amsterdams Conservatorium. Niets in dit pakkende en persoonlijke werk verraadt zijn latere toewijding aan de licht-klassieke muziek. De compositie is voor zijn tijd gedurfd en staat met z’n hyper-romantische muziek eerder in de Duits-Oostenrijkse traditie van het expressionisme. Terwijl Nederland toen met name de Franse muziek omarmde.

Het werk van de dan 24-jarige heeft meer verwantschap met de Duits-Oostenrijkse muziektraditie van Alexander Zemlinsky, Franz Schmidt, Arnold Schoenberg en Alban Berg. Eigenlijk hebben we uit die tijd geen enkel Nederlands vioolconcert dat hiermee is te vergelijken.

Kenner van de Nederlandse muziek in de 20e eeuw Leo Samama:

“Dit knap geconstrueerde en door en door lyrisch-expressieve werk verklaart de belangstelling die de piepjonge Silberman in 1921 had voor de analyseklas die Arnold Schönberg in Zandvoort organiseerde. Deze prachtige muziek verdient werkelijk een moderne uitvoering en een revival op de podia.”

Dirigent Chloe Rooke:

'Silberman shows his stripes as both composer and, later, conductor, in his early yet highly accomplished writing for violin and orchestra. The harmonic language is deeply expressive and profoundly felt, moving freely between dissonance and consonance, but sits within more traditional structures and musical topics. The final movement sparkles with inflections of his contemporary world of both Hollywood and jazz. A very lush score and I'm incredibly curious to work on bringing it to life as fully as possible with the brilliant musicians of the Radio Filharmonisch Orkest.'

Het werk droeg Silberman op aan de vermaarde violist Alexander Schmuller. Deze heeft het vioolconcert voor zijn dood in 1933 echter niet meer kunnen presenteren. In 1950 werd het onder leiding van Silberman door zijn Promenade Orkest met zijn concertmeester Gerard Meyer als solist uitgevoerd.

Maar na de oorlog nam Silbermans carrière een andere wending. Zo arrangeerde hij voor de operettekoningen Franz Lehár en Robert Stolz, en was zijn Promenade Orkest op de radio succesvol met licht-klassiek repertoire en filmmuziek. Maar toen hij z’n vioolconcert in 1950 op de lessenaars zette zullen zijn orkestleden waarschijnlijk vreemd hebben opgekeken.

Lees meer over de podcast Hilversumse Muziekschatten en luister!